Czym jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT) i jak działa? Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) to popularna forma terapii, która koncentruje się na zmianie myślenia i zachowań pacjenta. Jest to podejście oparte na założeniu, że nasze myśli, emocje i zachowania są ze sobą powiązane i wzajemnie oddziałują na nasze samopoczucie.Jakie zaburzenia można nią leczyć? Ile trwa leczenie? Co to znaczy poznawcza a co behawioralna? – na te pytania znajdziesz odpowiedzi w tym artykule. Psychoterapia poznawczo-behawioralna jest metodą leczenia różnego rodzaju problemów emocjonalnych, np. depresji, nerwicy, zaburzeń lękowych, lęku panicznego, różnego rodzaju fobii, stresu pourazowego, stresu przewlekłego, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, zaburzeń odżywiania, zaburzeń osobowości, a także trudności e relacjach w związku, rodzinnych i społecznych. Prekursorem terapii poznawczo-behawioralnej jest Aaron Beck – amerykański psychiatra, który stworzył ją w latach 60-tych. Na czym polega terapia poznawczo-behawioralna? Głównym założeniem terapii poznawczo-behawioralnej jest powiązanie pomiędzy myślami, emocjami a zachowaniem człowieka. Jest to metoda nastawiona pomoc w rozwiązaniu konkretnych trudności życiowych klienta i skupia się na jego bieżących celach, jednak czasem sięga się do zdarzeń z przeszłości, aby uświadomić wpływ działania środowiska rodzinnego na ukształtowanie się konkretnych przekonań i wzorców aktualnego zachowania. Podstawą nurtu poznawczo-behawioralnego jest teza, że poprzez zmianę myślenia można osiągnąć zmianę nastroju i zachowania a poprzez analizę myśli automatycznych można dotrzeć do głębszych przekonań o sobie, świecie i innych ludziach. Przekonania te mogą być pozytywne, ale też i dysfunkcjonalne, czyli np. generujące lęki, podejrzliwość czy niską samoocenę. Podczas terapii w tym nurcie zyskuje się rozwój samoświadomości oraz kontrolę nad swoimi zachowaniami. Ile trwa leczenie metodą poznawczo-behawioralną? Jest ona określana jako krótkoterminowa, zwłaszcza w porównaniu z innymi rodzajami terapii, np. z psychoanalityczną czy psychodynamiczną. Trwa od kilku do kilkunastu tygodni przy spotkaniach odbywających się na ogół raz w tygodniu – terapia krótkoterminowa. Zdarza się, że trwa długoterminowo, czyli rok lub nawet dłużej – zależy to od głębokości problemu oraz zapotrzebowania i gotowości do zmiany. Cel terapii może się zmieniać w trakcie jej trwania, np. na początku można umówić się na krótkoterminową pracę nad lękiem, czy depresją, a potem na dłuższą pracę nastawioną na trwałą zmianę swojego myślenia oraz funkcjonowania w relacjach z ludźmi. Terapia poznawcza – na czym polega? Podczas terapii poznawczej odkrywamy schematy myślenia, którymi się kierujemy. Aby znaleźć przyczyny powstawania tych schematów, warto przyjrzeć się temu, co do nas mówili rodzice. Np. komunikaty: „jesteś leniwy” słyszane przez wiele lat od ważnych osób, stają się naszą własną „prawdą”. W ten sposób uczymy się krytycznego myślenia o nas samych. Za pomocą technik terapii poznawczej odkrywamy, jak ukształtował się nasz sposób myślenia o nas, o ludziach i świecie. I np. okazuje się, że tendencje do katastrofizacji albo pesymistyczny sposób podejścia do życia mamy takie samo jak matka czy ojciec. Jeśli często rodzice przestrzegali nas przed niebezpieczeństwami, to chcąc nie chcąc nauczyli nas myślenia lękowego. Takie i inne „tajemnice” odkrywamy, a widząc podobieństwo do tego, jak widzieli świat nasi rodzice, zaczynamy rozumieć, dlaczego sami w taki a nie inny sposób interpretujemy różne sprawy. Najważniejsze jest uświadomienie – praca poznawcza. Potem następuje decyzja, czy chcemy coś zrobić z tą wiedzą o sobie, np. czy chcemy zmienić dotychczasowe schematy myślenia? Terapia behawioralna – jak przebiega? Gdy boimy się wody, czy latania samolotem i jest to celem naszej terapii, to oprócz poznawczej pracy nad sposobem myślenia o danym problemie, wykorzystywane są techniki behawioralne pozwalające na oswojenie i całkowite przezwyciężenie lęku. Chodzi o oduczenie się negatywnych nawyków, np. unikania stresujących sytuacji a w to miejsce nauczenie się strategii bardziej przystosowawczych. W tej części procesu leczenia terapeuta w porozumieniu z pacjentem zleca mu zadania polegające na mierzeniu się z tym, co sprawiało do tej pory trudność. Zawsze jest to element przemyślanego przez terapeutę procesu. Skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej Skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej została potwierdzona wieloma badaniami klinicznymi. Efekty osiągnięte w terapii zostają na stałe, a pacjent jest wyposażony w techniki radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Zna swoje schematy myślowe, które go ograniczały oraz ma wypracowane nowe, które pomagają mu mierzyć się z przeszkodami życiowymi. Poznawcza i behawioralna metoda leczenia jest uważana za najlepiej zbadaną klinicznie, dlatego też coraz więcej ludzi decyduje się na podjęcie terapii w tym właśnie nurcie.
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) może pomóc ci zrozumieć przytłaczające problemy, dzieląc je na mniejsze części. W CBT problemy są podzielone na 5 głównych obszarów: sytuacje; myśli; emocje; fizyczne uczucia; działania; CBT opiera się na koncepcji wzajemnego połączenia tych 5 obszarów i wzajemnego oddziaływania.
„Najlepsze lata w Twoim życiu to te, w których decydujesz, że Twoje problemy są Twoje własne. Nie obwiniasz za nie swojej matki, ekologów czy prezydenta. Odkrywasz, że to Ty kontrolujesz swoje życie.” Albert Ellis, jeden z twórców terapii poznawczo-behawioralnej w powyższym stwierdzeniu przedstawił cel terapeutycznych działań- przejęcie kontroli nad swoim życiem, nad swoim problemem, świadome kierowanie swoimi działaniami. W terapii poznawczo-behawioralnej dąży się do zmniejszenia natężenia objawów, zapobiegania nawrotom, uelastycznienia myślenia w kierunku bardziej racjonalnym, a wkonsekwencji zmiany zachowania na bardziej przystosowawcze i przejęcie kontroli w radzeniu sobie z problemami. Jak to działa? U podstaw terapii poznawczo-behawioralnej leży przekonanie, że zaburzone zachowanie jest utrwalonym nawykiem silnie związanym z reakcją fizjologiczną organizmu, z określonym sposobem myślenia i odczuwania (J. Wolpe). A skoro tak, w terapii odwraca się niejako ten mechanizm. Poprzez zmianę sposobu myślenia i zachowania, dąży się do zmiany odczuwanych emocji i reakcji fizjologicznych organizmu. Wykorzystując mechanizmy warunkowania, wywołuje się pożądane reakcje i zachowania, a potem je wzmacnia i podtrzymuje. Mówiąc krótko: naucz się inaczej patrzeć na problem, inaczej odczuwać i myśleć o tym, co cię ta sprawdza się zwłaszcza w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń zachowania i emocji, snu, zaburzeń rozwojowych, zespołu stresu pourazowego, przewlekłego bólu, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, zaburzeń odżywiania, terapii poznawczo-behawioralnej dobrze czują się osoby, które lubią wiedzieć i rozumieć co się dzieje w trakcie terapii. Jak wygląda terapia poznawczo-behawioralna? Praca w terapii poznawczo-behawioralnej jest ściśle ukierunkowana na cel wspólnie ustalony na pierwszych sesjach. Dużą jej część zajmuje także psychoedukacja, uświadamianie pacjenta- to normalne, że pacjent dostaje lub wykonuje notatki w trakcie terapia krótkoterminowa- trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu sesji. W terapii poznawczo- behawioralnej zwraca się uwagę na wpływ myślenia na odczuwane emocje, a w konsekwencji na podejmowane zachowania. Wykorzystuje się dokładnie zbadane i opisane w naukowych opracowaniach mechanizmy modelowania i uczenia się. W trakcie terapii rozpisujemy i analizujemy: A – co sprawiło, że uaktywnia się zniekształcone, nieracjonalne myślenie, B – jakie myśli automatyczne, przekonania pojawiają się wtedy w głowie, C – jakie emocje i zachowania się wtedy uaktywniają. Bardzo ważne jest, by pacjent odkrył zniekształcenia, które nim kierują oraz zastąpił je racjonalnymi, produktywnymi myślami. W trakcie pracy aktywne są obie strony. W terapii dzieci znacznie częściej wykorzystuje się metody behawioralne oparte na zmianie zachowania, a w mniejszym stopniu na sposobie myślenia. Wykorzystując mechanizmy warunkowania, zmieniamy nawyki, które dziecko utrwaliło. Jaka jest skuteczność terapii? Terapia CBT to jedna z najlepiej zbadanych terapii pod względem skuteczności. W wielu opracowaniach badań klinicznych, potwierdzono jej skuteczność ( Butler, Champman, Eyan i Beck (2006) za.: (2008)Psychoterapia poznawczo-behawioralna, Warszawa, s. 216.) Warte podkreślenia jest także to, że sam pacjent, świadomy celu, do którego dąży w terapii, zauważa postępy i zmiany w sposobie myślenia, zmiany w nastroju i zachowaniu. Na wstępie terapii opracowuje się plan, którego wykonanie można zweryfikować pod koniec pracy. autor artykułu: psycholog Katarzyna Zawadzka Zapraszamy również do zapoznania się z innymi artykułami na temat psychoterapii: Jak wybrać dobrego psychoterapeutę? Psychiatra, psychoterapeuta i psycholog – czym się różnią? Psychoterapia psychodynamiczna – na czym polega? Co to jest psychoterapia?
Terapia poznawczo-behawioralna. Terapia poznawczo-behawioralna jest powszechnie stosowana u dzieci. Obserwując dzieci bawiące się, terapeuci są w stanie uzyskać wgląd w to, co dziecko czuje się niekomfortowo, wyrażając je lub nie będąc w stanie wyrazić. Dzieci mogą wybierać własne zabawki i bawić się swobodnie.
Bezsenność utrudnia normalne funkcjonowanie i jest przyczyną wielu problemów zdrowotnych. Ma negatywny wpływ na nasze ciało i psychikę, a nieleczona wywołuje poważne choroby, na przykład depresję. Najskuteczniejszą metodą leczenia bezsenności jest terapia poznawczo-behawioralna. Na czym polega i jakie daje efekty? Bezsenność: podstawowe modele Nawyki, które utrudniają leczenie bezsenności Terapia poznawczo-behawioralna bezsenności: na czym polega? Restrykcja snu – kontrolowanie czasu spędzanego w łóżku Higiena snu – najważniejsze zasady Technika kontroli bodźców: łóżko powinno służyć tylko do spania Bezsennością określamy różnego rodzaju problemy ze snem, takie jak nieadekwatny czas snu lub zaburzona jakość snu (wybudzanie się, utrudnione zasypianie, brak ciągłości snu). Z tego typu dolegliwościami zmaga się niemal 40 procent populacji na świecie. Sen to fizjologiczny stan, dzięki któremu nasz organizm może się zregenerować. Nawet łagodne zaburzenia rytmu snu wytrącają nasze ciało i psychikę z równowagi, dlatego bezsenność trzeba leczyć. Najczęściej stosowane metody leczenia to przyjmowanie środków farmakologicznych oraz terapia, która ma na celu zmianę nawyków i sposobu myślenia podstawowe modeleBezsenność to zaburzenie, które może przybierać różne formy. W zależności od czasu trwania wyróżniamy bezsenność: przygodną – trwa kilka dni krótkotrwałą – utrzymuje się do czterech tygodni i zazwyczaj jest spowodowana stresem przewlekłą – trwa powyżej miesiąca i zwykle jest związana z zaburzeniami psychicznymi lub przewlekłymi chorobami. Może być spowodowana również przyjmowaniem niektórych leków Bezsenność możemy także podzielić na pierwotną, będącą odrębną jednostką chorobową lub wtórną (występującą jako jeden z objawów innej choroby).Nawyki, które utrudniają leczenie bezsennościWyniki badań naukowych wskazują, że pacjenci cierpiący na bezsenność bardzo często myśli o śnie w sposób, który utrwala nieprawidłowe zachowania. Wśród czynników, które wzmacniają zaburzenia snu, możemy wymienić: spędzanie czasu w łóżku (poza godzinami przeznaczonymi na sen) drzemki w ciągu dnia spożywanie leków nasennych bez konsultacji z lekarzem pozostawanie w łóżku długi czas po wybudzeniu (i próba zmuszania się do zaśnięcia) zrezygnowanie z aktywności fizycznej (spowodowane brakiem energii) nadmierne zajmowanie się snem (wywołuje stres związany z wątpliwościami na temat tego, czy kolejnej nocy uda nam się zasnąć) Wszystkie powyższe zachowania prowadzą do schematu, z którego trudno wyjść bez pomocy poznawczo-behawioralna bezsenności: na czym polega?Terapia poznawczo-behawioralna to najczęściej stosowana, skuteczna metoda leczenia bezsenności (zarówno pierwotnej, jak i wtórnej). Jest terapią krótkoterminową, która łączy techniki behawioralne (modyfikację zachowań) z technikami poznawczymi (modyfikację utrwalonych schematów myślenia). Jedną z zalet terapii jest możliwość dostosowania jej do indywidualnych potrzeb i zachowań bezsenność ustąpiła, najważniejsze jest zlikwidowanie czynników, które ją wywołują. Terapia poznawczo-behawioralna składa się z trzech metod: restrykcji snu, higieny snu i kontroli snu – kontrolowanie czasu spędzanego w łóżkuRestrykcja snu polega na skróceniu czasu spędzanego w łóżku (tak, by jedynie nieznacznie przekraczał czas snu). W kolejnych tygodniach terapii czas ten jest stopniowo wydłużany o kilkanaście minut. Jeśli wydajność snu wynosi poniżej 80 procent, czas znowu jest skracany. Zazwyczaj zaleca się pacjentowi, by nie spędzał w łóżku więcej niż 6 godzin. Pozostały czas należy poświęcić na aktywny tryb życia poza restrykcji snu jest odwrócenie kojarzenia łóżka z zamartwianiem się i wytwarzaniem wizji wywołujących stres. Czas spędzany w łóżku powinien być jak najbardziej zbliżony do czasu snu. Higiena snu – najważniejsze zasadyHigiena snu to zestaw zachowań, które pomagają zachować rytm dobowy. Najważniejsze zasady prawidłowej higieny snu to kładzenie się spać i wstawanie o tych samych porach rezygnacja ze spożywania kofeiny przynajmniej 6 godzin przed snem wykluczenie z diety alkoholu i papierosów unikanie spożywania ciężkostrawnych posiłków wprowadzenie aktywności fizycznej ograniczenie ilości wypijanych płynów w ciągu dnia rezygnacja z drzemek Technika kontroli bodźców: łóżko powinno służyć tylko do spaniaTa metoda ma na celu ponowne powiązanie myślenia o łóżku ze snem i sennością. Pacjentowi zaleca się kładzenie się spać tylko wtedy, gdy czuje się senny (należy ograniczać wykonywanie różnego rodzaju czynności, takich jak oglądanie filmu, w łóżku). Jeżeli pacjent nie jest w stanie zasnąć przez 20 minut, powinien wyjść z łóżka i udać się do innego pomieszczenia. Łóżko nie może kojarzyć się z udręczaniem się i stresem, ponieważ to tylko nasila zaleceń stosowanych w trzech wymienionych metodach terapii poznawczo-behawioralnej pokrywa się, dlatego zwykle techniki te stosuje się zamiennie. W terapii chodzi o zmianę stylu życia, co na początku może wiązać się z trudnościami i nasileniem niepokoju związanego z bezsennością. W terapii poznawczo-behawioralnej często wykorzystywane są również techniki relaksacyjne, które pomagają obniżyć napięcie. Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem. Źródło: Karol Grabowski, Terapia poznawczo-behawioralna bezsenności
Sesja psychoterapii poznawczo-behawioralnej trwa standardowo 50 minut. Spotkania odbywają się zazwyczaj 1 lub 2 razy w tygodniu. Średnio terapia poznawczo-behawioralna trwa 20 sesji, czyli około pół roku. Jednakże jest to kwestia indywidualna. Czas jej trwania zależy od nasilenia problemów oraz zaburzeń z jakimi zmaga się pacjent.
Psychika człowieka składa się z szeregu cech osobowych, właściwości intelektualnych, przekonań i nawyków, procesów emocjonalnych oraz doświadczenia życiowego. Zewnętrznym przejawem konstrukcji psychicznej jest zachowanie. To reakcja człowieka na bodźce ze środowiska, modyfikowana przez ten cały system warunków wewnętrznych. Celem terapii psychologicznej jest zmiana niepożądanych form zachowania na bardziej racjonalne i konstruktywne. Jednym z nurtów w psychoterapii jest cognitive behavioral therapy. Czym jest terapia behawioralna? Założeniem terapii behawioralnej jest zmiana zachowania poprzedzona poznaniem jego uwarunkowań wewnętrznych. Dlatego najczęściej stosowany jest termin terapia poznawczo – behawioralna. Terapeuta jest osobą, która stara się wskazać pacjentowi elementy jego nieracjonalnego myślenia i wspólnie dążą do zastąpienia ich bardziej pożądanymi formami. Dlatego w terapii behawioralnej bardzo ważna jest motywacja pacjenta do podjęcia pracy nad sobą, aktywność i zaangażowanie w cały proces leczenia. Terapia behawioralna określana jest też jako terapia krótkoterminowa. W przeciwieństwie do klasycznej postaci opartej na zasadzie psychoanalizy, czas trwania terapii behawioralnej to od kilku tygodni do pół roku. Głównym celem behawioralnej terapii jest zweryfikowanie przez pacjenta jego przekonań, przyzwyczajeń i błędnych sposobów myślenia. Ma to doprowadzić do zwiększenia stopnia samokontroli, a w efekcie do wyeliminowania destruktywnych form zachowania. Krótkoterminowa terapia jest skondensowana w czasie, musi więc przebiegać regularnie, w formie cotygodniowych spotkań. Do skuteczności behawioralnej terapii niezbędne jest nawiązanie dobrej i bliskiej relacji psychologa z pacjentem, opartej na akceptacji i empatii. Zastosowanie terapii behawioralnej Terapia krótkoterminowa przynosi dobre efekty w leczeniu zaburzeń lękowych, fobii społecznych, anoreksji, bulimii, niekontrolowanych zmian nastroju. Może też być wsparciem dla farmakologicznego leczenia depresji i ostrego przebiegu nerwicy. Behawioralna terapia stosowana jest również jako jeden ze składników leczenia choroby alkoholowej i innego typu uzależnień. Elementy terapii behawioralnej wprowadzane są również podczas prowadzenia coachingu. Terapia behawioralna – techniki Terapeuta i pacjent wspólnie poszukują błędnych sposobów myślenia, przekładających się na nieprawidłowe zachowanie. Techniki krótkoterminowej terapii mogą polegać na rozmowie, albo przebiegać w formie zadaniowej, prowadzonej pod kontrolą psychologa lub poza gabinetem. Dialog sokratejski Terapeuta w specyficzny sposób formułuje pytania tak, aby pacjent w swoich wypowiedziach samodzielnie identyfikował problem, umiał go nazwać i wskazać słabe strony swojego rozumowania. Psycholog nie ujawnia i nie narzuca swojej opinii. Rozwiązanie problemu musi powstać na skutek wszechstronnej analizy dokonanej przez samego pacjenta, na podstawie treści zadawanych pytań. Zapis myśli Służy do zamiany dotychczasowych przekonań i stereotypów myślowych, na odmienne – bardziej pozytywne. Może to być zrobione w postaci dwukolumnowej tabelki, ułatwiającej porównanie i refleksję. Po zakończeniu terapii krótkoterminowej, osoba wspomagana może powracać do tego zapisu i uzupełniać go o nowe treści. Ekspozycja Ta technika sprawdza się w przypadku stanów lękowych wywołanych jakimiś obiektami zewnętrznymi. Poprzez kontrolowany kontakt z obiektem wywołującym panikę, behawioralna terapia pozwala oswoić lęk i reagować na niego w sposób adaptacyjny. Zadania do wykonania Umiejętności zdobyte w toku terapii behawioralnej, pacjent stopniowo wprowadza w życie, poprzez inicjowanie własnych zachowań, które wcześniej były dla niego niedostępne. Może przez to zacząć przełamywać bariery własnej nieśmiałości, wstydu, czy trudności w kontaktach społecznych. Przeformułowanie poznawcze Jest to zmiana wynikająca z zastosowania innych metod stosowanych przez terapię behawioralną. Jednocześnie to efekt całej terapii, ukierunkowanej na poznanie mechanizmów zachowania i przekształcenie ich na bardziej optymalne formy. Terapia poznawczo – behawioralna jest metodą wprowadzenia u pacjenta znacznego stopnia świadomości wszystkich uwarunkowań kierujących jego zachowaniem i zwiększenia samokontroli, a co za tym idzie poprawy jakości jego życia.
Terapia poznawczo behawioralna na czym polega? Terapia behawioralna jest formą psychoterapii, w której istotną rolę odgrywa analiza myśli, zachowań, nastrojów, otoczenia oraz reakcji organizmu. Każda z tych sfer wpływa na pozostałe. Bardzo istotny jest sposób interpretowania wydarzeń przez pacjenta.
Często można się spotkać z postrzeganiem psychoterapii jako jakiegoś metafizycznego procesu. Nic bardziej mylnego. W terapii poznawczo- behawioralnej wszystkie techniki, modele teoretyczne i protokoły terapeutyczne są sprawdzone i poparte licznymi badaniami - mówi specjalista psychologii mgr Wioleta Nowak z enel-med. Spis treści: Na czym polega terapia poznawczo-behawioralna? Dla kogo terapia poznawczo-behawioralna? Przebieg terapii poznawczo-behawioralnej rozwiń Na czym polega terapia poznawczo-behawioralna? W terapii poznawczo-behawioralnej pracuje się nad dwoma sferami. Pierwsza to sfera poznawcza, czyli nasze myśli, a druga to sfera behawioralna, czyli nasze zachowanie. Bardzo ważna jest także wzajemna zależność pomiędzy daną sytuacją, doświadczanymi emocjami, reakcjami fizjologicznymi, myślami i zachowaniem. Terapia odnosi się do bieżących problemów w życiu pacjenta. Skupia się przede wszystkim na tu i teraz. Podczas procesu psychoterapeutycznego bardzo ważna jest ścisła współpraca terapeuty z pacjentem. Pacjent jest współodpowiedzialny za przebieg terapii i ma dużą rolę sprawczą w procesie leczenia, co jest niezwykle istotne w przypadku zaburzeń w sferze psychicznej. Dla kogo terapia poznawczo-behawioralna? Terapia poznawczo-behawioralna jest skierowana dla osób z wszelkimi trudnościami sfery psychicznej zaburzeniami lękowymi, w których mieszczą się fobie, lęk społeczny, uogólniony, napadowy czy lęk o zdrowie. Wykorzystywana jest również w zespole stresu pourazowego, zaburzeniach odżywiania, zaburzeniach osobowości, OCD, tikach czy schizofrenii. Jest także pomocna dla pacjentów zmagających się z kryzysem życiowym czy poszukujących sensu życia. W niektórych przypadkach terapia poznawczo-behawioralna może być jedyną formą leczenia, a w innych jest uzupełnieniem farmakoterapii. Jednakże decyzja ta zawsze powinna być podjęta przez specjalistę. Kluczową rolę odgrywają też najbliżsi chorych, ponieważ to oni często jako pierwsi są w stanie zauważyć prodromalne objawy przejawiające się np. zmianą funkcjonowania pacjenta w różnych obszarach życia. To właśnie rodzina i najbliższa społeczność są w stanie wychwycić nietypowe dla danej osoby wahania nastroju, dziwaczne zachowania, stopniową izolację czy korzystanie z różnego rodzaju używek. Zawsze warto wówczas zwrócić na to uwagę i zachęcić bliską nam osobę do skonsultowania swojego stanu zdrowia psychicznego z psychologiem, psychoterapeutą lub lekarzem psychiatrą. Przebieg terapii poznawczo-behawioralnej W początkowej fazie terapii poznawczo-behawioralnej odbywa się wstępna konceptualizacja problemu pacjenta. Zazwyczaj są tu niezbędne minimum trzy spotkania. Po tym czasie psychoterapeuta wie jakie są główne problemy pacjenta i jak one rzutują na jego codzienne funkcjonowanie. Następnie niezwykle istotne jest zawarcie wspólnego kontraktu i ustalenie celów terapii. Niejednokrotnie to na czym pacjent chciałby pracować jest odmienne od tego co widzi terapeuta. Jednakże niezwykle ważne jest to, by podążając za pacjentem dojść do wspólnie ustalonego kierunku terapii. Podczas procesu terapeutycznego pacjent poznaje w pierwszej kolejności zależność pomiędzy myślami, emocjami, reakcjami fizjologicznymi, a daną sytuacją i zachowaniem. Zwraca się uwagę na występujące zniekształcenia w procesie myślenia, na myśli pośredniczące, czyli zasady jakimi kierujemy się w życiu, a także na myśli kluczowe, czyli ogólne schematy o nas samych, otaczającym nas świecie i innych ludziach. To są rzeczy, które mają ogromny wpływ na każdego z nas. Następnie przechodzi się do sfery behawioralnej, czyli pracy nad zmianą zachowania pacjenta i wyuczenia nowych bardziej adaptacyjnych reakcji. Ważna jest również praca nad zapobieganiem nawrotów, by po zakończeniu terapii pacjent wyszedł z bagażem wiedzy na swój temat. Częstotliwość spotkań Zazwyczaj spotkania powinny się odbywać raz w tygodniu, przez mniej więcej godzinę. Mniej więcej, bo na przykład w przypadku zespołu stresu pourazowego protokół leczenia jest wydłużony do półtorej godziny. W przypadku zaburzeń odżywiania częstotliwość spotkań na początkowym etapie powinna być zwiększona do dwóch razy w tygodniu. Najważniejsza jest jednak regularność spotkań. Czasem ze względów czasowych lub finansowych, gdy ktoś nie jest w stanie odbywać wizyty co tydzień, niektórzy psychoterapeuci w zależności od problemu pacjenta dopuszczają ograniczenie spotkań do dwóch razy w ciągu miesiąca. Psychoterapia dotyczy bieżących spraw i jeśli pacjent powraca po miesiącu lub dwóch do gabinetu, to w trakcie jednej sesji ciężko jest się temu wszystkiemu dogłębnie przyjrzeć. Ćwiczenia podczas terapii Terapia poznawczo-behawioralna jest oparta na różnego rodzaju eksperymentach, ważnych szczególnie przy zaburzeniach lękowych. Pacjent prócz pracy własnej pomiędzy sesjami terapeutycznymi (co jest równie ważne, jak sama wizyta u terapeuty) jest poddawany różnego rodzaju doświadczeniom. Stosuje się zarówno ekspozycję wyobrażeniową, in vivo, ale także interoceptywną, czyli taką podczas której pacjent wzbudza u siebie różnego rodzaju objawy somatyzacyjne, których doświadcza np. podczas lęku. Celem ćwiczeń jest zmierzenie się z szeregiem często nieprzyjemnych emocji i stworzenie nowych bardziej adaptacyjnych zachowań. Na przykładzie lęku niezwykle ważne jest doświadczenie i zagłębienie się w tę emocję, ponieważ pozwala to na habituację, czyli redukcję napięcia. Ćwiczenia zawsze są dobierane indywidualnie i dopasowywane do potrzeb pacjenta.
yZQa. 66 293 284 94 392 486 184 472 176
terapia poznawczo behawioralna na czym polega
